Dodaj swój materiał
Wydarzenia
Spotkanie z Jackiem Hugo-Baderem w Kielcach
Czas trwania:
Od: 2012-03-29
Godzina: 18.00
Dane adresowe:
Nazwa: Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego
Ulica: Jana Pawła II
Nr budynku: 5
Kod pocztowy: 25-013
Miasto: Kielce
Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego, Oddział Muzeum Narodowego w Kielcach zaprasza na kolejne spotkanie w literackim salonie. Gościem najbliższego wieczoru będzie Jacek Hugo-Bader znany polski reportażysta specjalizujący się w tematyce rosyjskiej. Autor zbioru reportaży Biała gorączka, książki W rajskiej dolinie wśród zielska, nominowanej do Nagrody Literackiej NIKE, a także współautor filmu dokumentalnego Jacek Hugo-Bader. Korespondent z Polszy. Hugo-Bader był dwukrotnie uhonorowany nagrodą Grand Press (1999, 2003) i głównymi nagrodami Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Za Białą gorączkę otrzymał w 2010 roku Nagrodę im. Arkadego Fiedlera "Bursztynowy Motyl".
Witek Orski ''Wulgarne''
Nazwiska autorów:
Witek Orski
Data wernisażu:
2012-03-29
Godzina wernisażu:
19.00
Czas trwania wystawy:
Od: 2012-03-29
Do: 2012-04-30
Dane adresowe galerii:
Nazwa galerii: Galeria Czułość
Ulica: Dąbrowiecka
Nr budynku: 1a
Miasto: Warszawa
Strona www: http://www.czulosc.com/
Godziny otwarcia galerii: wystawę będzie można olądać do końca kwietnia w weekendy soboty+niedziele) w godzinach 15 -20
wulgarne
„ordynarne, nieprzyzwoite, obsceniczne, niestosowne“; „pozbawione subtelności, smaku“; “nadmiernie uproszczone, spłycone“
„łac. vulgaris – od vulgus: lud, tłum, motłoch“
Fotografia jest dziś językiem powszechnym, bardziej uniwersalnym niż słowo - globalnym, prostym, szybkim i wrażeniowym. Obraz fotograficzny pozornie nie wymaga kompetencji symbolicznych - odbierany jest holistycznie i daje natychmiastowe zrozumienie istoty. Zdjęcie sprawia pozory obiektywizmu, a zarazem poczucia intymności.
Witek obierając sobie za temat wulgarność stawia pytanie o te pozory, poddaje w wątpliwość dosłowność przekazu w fotografii oraz faktyczną bliskość w relacji widza z tym, co fotografowane. Pokazując fotografię, jako medium przekraczające struktury języka, dowodzi, że w praktyce fotografowania Suche może być zarazem Wilgotnym.
Karol Krukowski ''Rozbite marzenie vs Portret Gulliwera i inne obrazy z dziennika Sługi''
Nazwiska autorów:
Karol Krukowski
Data wernisażu:
2012-03-30
Godzina wernisażu:
19.00
Czas trwania wystawy:
Od: 2012-03-30
Do: 2012-04-28
Dane adresowe galerii:
Nazwa galerii: BWA / Galeria Design
Ulica: Świdnicka 2/4
Miasto: Wrocław
Strona www: www.bwa.wroc.pl
Na chwilę przed wybuchem wielkiej wiosny, galeria Design zaprasza na dwie wystawy jednego autora, Karola Krukowskiego, artysty związanego z wrocławskim środowiskiem fotograficznym. Jest to rzecz w tej galerii bezprecedensowa – oto mamy do dyspozji dwa odrębne światy, następujące po sobie w czasie, zaprojektowane przez jedną osobę, prezentowane w jednej przestrzeni. W ramach pokazu odbędzie się premiera książki fotograficznej “Rozbite-marzenie” (projekt: Joanna Wojtuś) nad którym autor pracował przez ostatni rok.
It's All About The Letters
Nazwiska autorów:
wystawa zbiorowa
Data wernisażu:
2012-03-31
Godzina wernisażu:
20.00
Czas trwania wystawy:
Od: 2012-03-31
Do: 2012-04-22
Dane adresowe galerii:
Nazwa galerii: Galeria V9
Ulica: Hoża
Nr budynku: 9
Kod pocztowy: 00-528
Miasto: Warszawa
Strona www: http://v9.bzzz.net/
Po wystawie „TO GET THERE”, która skupiła śmietankę rodzimej sceny, tym razem proponujemy trochę oddechu o polskich smaków. Z samego serca graffiti, zza wielkiej wody pokażemy w V9 prace JURNA oraz europejskiego duetu tylko z metryki, GREAT oraz BATES, którzy o genezie swych liter mówią Ameryka. Trio znane z wrzutów pełnych kolorów, które pozostawiają na ulicach całej Europy jak i Ameryki, kiedy wkraczają na salony ze swoimi alfabetowymi zabawami, jedynie zamieniają puszki z farbą na bardziej dystyngowane narzędzia, jednak nadal ich głównym celem jest wyginanie, łamanie i cudaczenie języka pisanego. Panowie rządzący słowami na ulicach, vandale-nie analfabeci pokażą swoją wystawą jak bez ograniczeń można się bawić literkami. Tu chodzi o litery! Nic innego się nie liczy! krzyczą prace Batesa, Jurne i Greata. Na wystawie zobaczymy tę uliczną typografię przeciśniętą przez siatki sitodruku, wycięte niczym łowickie wycinanki, ale też poczujemy areozolową typografię. To pierwsza taka wystawa MADE in USA w Polandzie.
Czy pokazywanie feministycznej sztuki to feministyczne kuratorstwo? Wykład
Czas trwania:
Od: 2012-03-27
Godzina: 18.00
Dane adresowe:
Nazwa: Instytut Sztuki Wyspa
Ulica: Doki
Nr budynku: 1
Nr lokalu: 145B
Kod pocztowy: 80-958
Miasto: Gdańsk
W ramach wykładu przyglądając się m.in. takim wystawom jak „Gender Check”, „Inside the visible”, „WACK”, „Re.act.feminism”, czy „Niezgrabne przedmioty” chciałabym zastanowić się nad rożnymi strategiami pracy z widzem przy pomocy medium jakim jest ekspozycja. Zagadnienie to interesuje mnie szczególnie w kontekście sztuki feministycznej, która w moim odczuciu jako swoje główne zadanie postawiła redefinicję polityczności jako redystrybucji tego, co zmysłowe poza uprzedmiotawiającym spojrzeniem.
Sitka się nie zapychają - warsztaty sitodruku w warszawskiej galerii V9
Czas trwania:
Od: 2012-03-27
Godzina: 18.00 - 21.00
Dane adresowe:
Nazwa: V9
Ulica: Hoża
Nr budynku: 9
Kod pocztowy: 00-528
Miasto: Warszawa
Na warsztacie będzie można poznać cały proces sitodruku: od przygotowania
sita po jego druk na wszelakich tekstyliach, papierach, czy foliach. Przyjdź
z własnym plikiem, pokażemy jak go przygotować pod druk na sitkach. Można
również skorzystać z naszych trendów graficznych na 2012 ostatni rok.
Rozstanie - dyplomanci pracowni Leona Tarasewicza i Pawła Susida
Nazwiska autorów:
wystawa zbiorowa
Data wernisażu:
2012-03-30
Godzina wernisażu:
18.00
Czas trwania wystawy:
Od: 2012-03-30
Do: 2012-04-22
Dane adresowe galerii:
Nazwa galerii: Galeria Bielska BWA
Ulica: 3 maja
Nr budynku: 11
Kod pocztowy: 43-300
Miasto: Bielsko-Biała
Telefon: +48 33 812 58 61
Fax: +48 33 812 41 19
E-mail: info@galeriabielska.pl
Strona www: http://galeriabielska.pl
Wystawa absolwentów z legendarnej pracowni prof. Leona Tarasewicza i Pawła Susida na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Prezentowane są prace dyplomowe studentów ostatniego rocznika prowadzonego przez Leona Tarasewicza na Wydziale Malarstwa ASP.
W wystawie uczestniczą: Radosław Jastrzębski, Justyna Kisielewicz, Aleksandra Kowalczyk, Grzegorz Kozera, Elżbieta Król i Zuzanna Ziółkowska.
Maria Szkop ''Keep It Simple''
Nazwiska autorów:
Maria Szkop
Data wernisażu:
2012-03-28
Godzina wernisażu:
19.00 - 21.00
Czas trwania wystawy:
Od: 2012-03-28
Do: 2012-04-28
Dane adresowe galerii:
Nazwa galerii: Galeria Kolonie
Ulica: Bracka
Nr budynku: 23
Nr lokalu: 52
Kod pocztowy: 00-028
Miasto: Warszawa
Strona www: www.galeriakolonie.pl
Godziny otwarcia galerii: wtorek - sobota, godz. 15.00 - 20.00
Bilety: wstęp wolny
Najnowsze prace Marii Szkop konstruują prywatną topografię artystki: ważne dla niej miejsca, zdarzenia, osoby. Topografia to „konfiguracja powierzchni uwzględniająca jej kształt oraz obecność i wzajemne położenie obiektów i punktów charakterystycznych". W ujęciu artystki „obecność" i „wzajemność" uwidacznia się dopiero wtedy, kiedy poszczególne „punkty i obiekty" naznaczone są osobistym doświadczeniem, jednostkowym przeżyciem. Dopiero to buduje ich „charakterystyczność" - wcześniej były to anonimowe, zupełnie nie-specjalne pejzaże, przedmioty czy zjawiska. Szkop nie interesują zdarzenia istotne w perspektywie zbiorowej: ważne dla określonej grupy, społeczności czy narodu. W jej pracach nie znajdziemy ilustracji wielkich idei i patetycznych teorii - to katalog elementarnych obserwacji i przeżyć. Szkop wychodzi z założenia, że komplikacja najprostszych spraw i zjawisk, naddawanie im piętrowych znaczeń, redukuje nie tylko twórczość, ale i samo życie, które przestają istnieć „same w sobie", a stają się interpretacją, czymś „poza sobą". I zauważa, że taki dystans jest tyleż bezpieczny, co nieprawdziwy.
Muzeum Otwarte: „Nowe Ruchy Społeczne” - seminarium w Muzem Sztuki Nowoczesnej
Czas trwania:
Od: 2012-03-29
Godzina: 18.00
Miejsce:
Muzeum Sztuki Nowoczesnej
Strona www:
www.artmuseum.pl
Dane adresowe:
Nazwa: Muzeum Sztuki Nowoczesnej
Ulica: Pańska
Nr budynku: 3
Kod pocztowy: 00-124
Miasto: Warszawa
Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie zaprasza na organizowane przez Zespół Analizy Ruchów Społecznych seminarium poświęcone ruchowi Occupy Wall Street. Przez dwa miesiące wydawał się on niemal nową siłą w amerykańskiej polityce: chciał równości i sprawiedliwości, darmowej edukacji, służby zdrowia dla wszystkich i opodatkowania najbogatszych. Był odpowiedzią na europejski ruch Oburzonych i Arabską Wiosnę: amorficzny, antypolityczny, nieufny wobec liderów i programów, tworzący alternatywne społeczeństwo w samym centrum nowojorskiej dzielnicy finansowej. Gdzie po pół roku jest ruch Occupy Wall Street?
Grzegorz Łoznikow „Historia w obrazkach”.
Nazwiska autorów:
Grzegorz Łoznikow
Kurator:
Anna Kołodziejczyk
Data wernisażu:
2012-03-15
Czas trwania wystawy:
Od: 2012-03-15
Do: 2012-04-06
Dane adresowe galerii:
Nazwa galerii: Galeria Mieszkanie Gepperta
Ulica: Ofiar Oświęcimskich
Nr budynku: 1
Nr lokalu: 2
Kod pocztowy: 50-069
Miasto: Wrocław
Strona www: www.mieszkaniegepperta.pl
Prezentowane na wystawie realizacje Grzegorza Łoznikowa to przede wszystkim niewielkie szkice i kolaże pochodzące z całego okresu studiów, zakomponowane w luźne sekwencje tematów. Potrzeba rysowania i tworzenie miniatur stanowi dla autora ważny element procesu twórczego, poprzedzający powstawanie pełnowymiarowych rzeźb i instalacji. Misterne aplikacje ujawniają zainteresowanie ornamentem – Łoznikow swobodnie łączy rysunek z materiałami pasmanteryjnymi, masami plastycznymi i wycinkami z kolorowych czasopism. Wytropione na pchlich targach fotografie nieznanego pochodzenia stają się bazą do artystycznych przekształceń. Sceny rodzajowe, portrety, detale, pokrywają się barwnymi aplikacjami; powstaje w ten sposób wdzięczna, czasem żartobliwa, abstrakcyjna forma.
Rosja Czesława Miłosza - dyskusja w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu
Czas trwania:
Od: 2012-03-27
Godzina: 17.00
Dane adresowe:
Nazwa: Centrum Kultury Zamek
Ulica: Święty Marcin
Nr budynku: 80/82
Nr lokalu: Hol Balkonowy
Miasto: Poznań
Ostatni rok obfitował w projekty związane z obchodami stulecia urodzin Czesława Miłosza. Wśród nich najwięcej było inicjatyw wydawniczych, w tym wydana przez Fundację „Zeszytów Literackich” dwutomowa antologia esejów pisarza zatytułowana „Rosja. Widzenie transoceaniczne”. Tom pierwszy trafił do księgarni na początku 2011 roku. Niedawno ukazał się tom drugi: „Mosty napowietrzne”, który obejmuje teksty Miłosza (fragmenty korespondencji, wiersze, eseje, wywiady) z lat 1936-2004. Miłosz diagnozuje w nich Rosję, a jego stosunek do niej nie jest jednoznaczny, budzi kontrowersje, prowokuje do dyskusji i skłania ku refleksji. Jak mówi autor: „Rosja. Mój stosunek do niej jest poważny, ale polski zajad we mnie siedzi i daje o sobie znać od czasu do czasu, ku mojemu niezadowoleniu”. Książka Miłosza jest pretekstem do spotkania i rozmowy o Rosji, o polsko-rosyjskich relacjach, o próbach przełamywania stereotypów, o nieufności i perspektywach dialogu, o tym, co łączy i dzieli
Pokaz filmu ''Prawo i pięść'' towarzyszącego wystawie ''Ziemie podwójnie odzyskane''
Czas trwania:
Od: 2012-03-27
Godzina: 18.00
Dane adresowe:
Nazwa: Zachęta Narodowa Galeria Sztuki
Ulica: pl. Małachowskiego
Nr budynku: 3
Miasto: Warszawa
Projekcja filmu towarzysząca wystawie „Ziemie podwójnie odzyskane. Bogdan Łopieński, Andrzej Tobis, Krzysztof Żwirblis”
Prawo i pięść
reż. Jerzy Hoffman, Edward Skórzewski
Polska, 1964, 93 min
sala multimedialna
wejście od ul. Burschego
wstęp wolny
Basia Bańda „Wiosna”
Nazwiska autorów:
Basia Bańda
Data wernisażu:
2012-03-21
Godzina wernisażu:
19.00
Czas trwania wystawy:
Od: 2012-03-21
Do: 2012-04-21
Dane adresowe galerii:
Nazwa galerii: Galeria Szara
Ulica: Srebrna
Nr budynku: 1
Miasto: Cieszyn
Strona www: www.galeriaszara.pl
Wiosna jako narodziny i nowe życie ale też walka. W nowych obrazach Basi Bańdy powstaje brutalny baśniowy świat. Toczy się w nim nieustanna walka dobra ze złem, w której drapieżne zwierzęta polują na swoje ofiary jednocześnie same stając się zwierzyną. Każda śmierć jest symbolicznym przejściem, nowym życiem, przemianą, w której okaleczone postacie, rozszarpywane zwierzęta i rosnące z morderczą siłą rośliny odgrywają malowniczy spektakl. Może on również symbolizować wewnętrzne konflikty, w które popadamy, ciężkie ale nie pozbawione optymizmu zmiany, gdzie dobro jednak jeszcze zwycięża.
Fundacja Bęc Zmiana zaprasza - Przeorani Miastowi - dyskusja w Warszawie
Czas trwania:
Od: 2012-03-26
Godzina: 18.30
Miejsce:
Galeria Raster
Strona www:
www.raster.art.pl
Dane adresowe:
Nazwa: Galeria Raster
Ulica: Wspólna
Nr budynku: 63
Miasto: Warszawa
W Polsce w latach 1939-1956 dokonała się rewolucja społeczna. Okrutna, brutalna, narzucona z zewnątrz, ale jednak rewolucja. Ta rewolucja niesłychanie głęboko przeorała tkankę polskiego społeczeństwa, tworząc warunki dla dzisiejszej ekspansji klasy średniej, czyli mieszczaństwa, do najgłębszej być może od wieków zmiany mentalności Polaków: odejścia od mentalności określonej przez wieś i folwark ku zdeterminowanej przez miasto i miejski sposób życia - taką tezę stawia w tekście Kto nam zabrał tę rewolucję? ("Krytyka Polityczna" nr 29/2011) filozof Andrzej Leder.
Promocja książki Filipa Springera ''Źle urodzone. Reportaże o architekturze PRL-u''
Czas trwania:
Od: 2012-03-26
Godzina: 18.00
Miejsce:
Bunkier Sztuki w Krakowie
Strona www:
www.bunkier.art.pl
Dane adresowe:
Nazwa: Bunkier Sztuki
Ulica: Plac Szczepański
Nr budynku: 3a
Miasto: Kraków
Dworce w Warszawie i Katowicach, poznański Okrąglak, Obserwatorium Meteorologiczne na Śnieżce, warszawski Pawilon Chemii i Supersam… Ikony architektury modernistycznej czasów PRL-u. Zdaniem jednych – budynki zasługujące na podziw i uznanie, zdaniem innych – ohydne komunistyczne baraki, które należy zrównać z ziemią. Dlaczego budzą takie kontrowersje? Jakie były okoliczności ich powstania i dlaczego niektórych z nich już nie ma?
Medialny Stan Wyjątkowy
Nazwiska autorów:
wystawa zbiorowa
Kurator:
Kamil Kuskowski, Waldemar Wojciechowski
Data wernisażu:
2012-03-23
Godzina wernisażu:
17.00
Czas trwania wystawy:
Od: 2012-03-23
Do: 2012-04-15
Dane adresowe galerii:
Nazwa galerii: Muzeum Sztuki Współczesnej
Ulica: Staromłyńska
Nr budynku: 1
Miasto: Szczecin
Strona www: http://muzeum.szczecin.pl/
Godziny otwarcia galerii: wtorek–piątek 10.00–18.00
sobota–niedziela 10.00–16.00
Bilety: 10 zł normalny
5 zł ulgowy
wstęp wolny w czwartki
Muzeum Narodowe w Szczecinie ogłasza „Medialny stan wyjątkowy”. Efekty jego wprowadzenia będzie można poznać podczas trwania multimedialnej wystawy, prezentującej prace pedagogów Katedry Nowych Mediów oraz studentów specjalności Multimedia Akademii Sztuki w Szczecinie.
Eliza Galey, Złudzenie
Nazwiska autorów:
Eliza Galey
Data wernisażu:
2012-03-23
Godzina wernisażu:
18.00
Czas trwania wystawy:
Od: 2012-03-23
Do: 2012-04-20
Dane adresowe galerii:
Nazwa galerii: Galeria Biała / Centrum Kultury
Ulica: Narutowicza
Nr budynku: 32
Kod pocztowy: 20-016
Miasto: Lublin
Telefon: +48 81 53 603 25
Fax: +48 81 53 603 12
E-mail: biala@ck.lublin.pl
Strona www: www.biala.free.art.pl
Godziny otwarcia galerii: poniedziałek - sobota
godz. 11.00-17.00
Eliza Galey, artystka z Lublina, związana z Galerią Białą od momentu swojego debiutu artystycznego w Młodym Forum Sztuki w 2000 roku, wykreowała bardzo indywidualny i rozpoznawalny język wizualny. Głównym źródłem jej artystycznych inspiracji stał się punkt brailowy, który od dłuższego czasu stanowi jej autorski wyróżnik. Tworzy ona między innymi białe perforowane rysunki przy użyciu metalowej tabliczki do wykonywania pisma Braille'a. Tak powstałe prace są ledwo widzialne, co skutkuje powstaniem pewnej percepcyjnej bariery.
Arno Fischer. Fotografie
Nazwiska autorów:
Arno Fischer
Kurator:
Matthias Flügge
Data wernisażu:
2012-03-16
Godzina wernisażu:
12.00
Czas trwania wystawy:
Od: 2012-03-16
Do: 2012-05-06
Dane adresowe galerii:
Nazwa galerii: Muzeum Historii Fotografii
Ulica: Józefitów
Nr budynku: 16
Kod pocztowy: 30-045
Miasto: Kraków
E-mail: foto@mhf.krakow.pl
Strona www: http://www.mhf.krakow.pl/
Godziny otwarcia galerii: środa - piątek 11.00 - 18.00
sobota - niedziela 10.00 - 15.30
Wystawa Arno Fischera „Fotografie” pokazywana w Muzeum Historii Fotografii składa się z 65 czarno-białych powiększeń oraz 36 polaroidowych, kolorowych odbitek. Cykle, w które ułożone zostały zdjęcia - wybrane przez Thomasa Kaufholda - stanowią niemal kompletny przegląd twórczości Fischera.
Ryszard Grzyb, ''Wszędzie można rozmawiać za pomocą gestów''
Nazwiska autorów:
Ryszard Grzyb
Kurator:
Leszek Czajka
Data wernisażu:
2012-03-30
Godzina wernisażu:
19.00
Czas trwania wystawy:
Od: 2012-03-30
Do: 2012-04-21
Dane adresowe galerii:
Nazwa galerii: Galeria Arttrakt
Ulica: Ofiar Oświęcimskich
Nr budynku: 1
Nr lokalu: 1
Kod pocztowy: 50-069
Miasto: Wrocław
Strona www: http://arttrakt.pl
W swojej sztuce Ryszard Grzyb kieruje się przeczuciem, że drogą do malarstwa jest kolor i forma. Ale również kieruje się wiarą w szczególną rolę malarstwa i jego głęboki sens.
W latach 80tych w jego pracach, akcjach artystycznych, poezji dochodziły do głosu zarówno ironia, optymizm, jak i szyderstwo czy dramat. Uzasadnione były tym co wokół przytłaczało artystę, ale również tym co wynikało z jego ówczesnego samopoznania. Ironiczny dystans cechujący wówczas prace Grzyba, który nie wskazywał czy mamy do czynienia z żartem, czy wypowiedzią poważną, tym, że coś ma być piękne czy wręcz brzydkie, jest nadal obecny w jego sztuce.
Spotkanie promujące książki Tajny dziennik i Człowiek Miron w Kielcach
Czas trwania:
Od: 2012-03-28
Godzina: 18.00
Dane adresowe:
Nazwa: Pałac Biskupów Krakowskich
Ulica: Plac Zamkowy
Nr budynku: 1
Miasto: Kielce
Jedna z najbardziej oczekiwanych premier roku, Tajny dziennik Mirona Białoszewskiego (Znak), obejmuje lata 1975-83, okres, kiedy po sukcesie Pamiętnika z powstania warszawskiego pisarz zajął miejsce na literackim parnasie, ale nie zamienił się w zawodowego literata, dalej prowadząc życie niezwykłe w stworzonym przez siebie prywatnym królestwie nieprzystającym do realiów PRL-u.
Książkę warto czytać razem z książką Tadeusza Sobolewskiego Człowiek Miron (Znak).
Białoszewski wampir, ludożerca, poeta osobny, satanista, przedstawiciel bohemy, pustelnik, twórca hermetyczny, piewca zwyczajności "od pieca i łyżki durszlakowej" - Sobolewski konsekwentnie rozminowuje pole interpretacyjne wypełnione podobnymi schematami. O micie outsidera pisze np.: "Lubił królować, być w centrum, chciał tylko, żeby to centrum znajdowało się w jego pokoju". I przypomina, jak zdegustowany poznaniem "prawdziwego" Mirona był kiedyś Piotr Szulkin. Spodziewał się zobaczyć beat-nika, a zobaczył "przysadzistego gościa w palcie z kołnierzem z nutrii po panu Antonim z Garwolina".
Lubił się bawić w wywoływanie duchów za pomocą talerzyka posuwającego się po kręgu alfabetu. To, co usiłuję zrobić, też jest próbą wywołania ducha Mirona ze słów, które nam zostawił". Książka Tadeusza Sobolewskiego nie jest zwyczajną biografią, wspomnieniem ani monografią twórczości, choć zawiera elementy wszystkich tych gatunków.