W dzisiejszych czasach mówienie o wolności, też o tej w sztuce, nabiera wyjątkowego znaczenia. Cytując za Wikipedią: wolność oznacza, brak zewnętrznego przymusu, sytuację, w której człowiek może dokonywać wyborów spośród wszystkich opcji. Najogólniej rzecz biorąc, wolność to możliwość wyboru. Wolność to sytuacja człowieka, który kieruje się wyłącznie swoją własną wolą. Jest niezależna od wszelkich zewnętrznych więzów. Innymi słowy, albo ktoś ma w sobie wolność ducha, albo nie.
"...W tradycji filozofii klasycznej podkreśla się, że wolność urzeczywistnia się w akcie (w momencie) wyboru określonego dobra i że za sprawą wyboru człowiek autodeterminuje się ku temu dobru, a więc chce je osiągnąć. Niewola polega na braku możności podejmowania autonomicznej decyzji, a w takim przypadku wolą niewolnika jest jego pan, ten kto poznaje i wybiera cel działania. Niewolę odczuwamy najboleśniej wówczas, kiedy nie chcemy realizować celu, którego sami nie wybraliśmy..." 1
Wszystko co w sztuce jest istotne, wywodzi się ze świata przeżyć artysty. Tam rozgrywa się cały dramat twórczy. Tam pojawiają się wątpliwości i rodzą się osiągnięcia. Postawa artysty nie może polegać na spokojnej pewności założeń i środków. Należy uważać, żeby stan szczęśliwej kontemplacji nie przerodził się w bezowocną bezczynność. Ryzyko, odwaga, bezkompromisowość to niezbędne cechy artysty.
Bez tego twórczość jest zwyczajnie jałowa.
Uważam, że dla artysty w tak zwanym procesie tworzenia równie ważne jest to, co powstało, jak i to, z czego musiał on zrezygnować, co się nie dokonało, co nie powstało, mimo wcześniejszego zamysłu. Bardzo ważny jest wybór i podejmowanie decyzji. Można śmiało powiedzieć, że decyzja jest istotą procesu tworzenia. Bez niej, bez dokonywania wyborów, bez ryzyka, nie ma sztuki. Zaś istotą wyboru może być rezygnacja. Wybór może dotyczyć tego, co powstanie na rzecz tego co zostało odrzucone, lub odwrotnie. Wolność to zdolność do samoograniczenia, rodzaj wewnętrznej dyscypliny. Wybitny malarz i myśliciel George Braque uważał, że obraz jest skończony wtedy, kiedy
z początkowego zamysłu nie pozostanie już nic. Czyli, kiedy zaakceptuje się zaistniały stan rzeczy, zrezygnuje z wcześniejszych zamiarów, dokona wyboru a wyobraźnia i świadomość twórcy otworzy się na nowe, zaskakujące przestrzenie.
XX wiek dokonał wielu zmian i przewartościowań w rozumieniu sztuki. "...Odkrycie podświadomości było pierwszym krokiem ku wolności..." 2, pisał Breton. W teoriach psychoanalizy i w romantycznych teoriach tworzenia mówi się o tajemniczym darze przekształcania marzeń w dzieła artystyczne. Natchnienie jest jak je za Freudem określa Breton, "...idealnym momentem, kiedy człowiek we władzy szczególnej emocji zostaje nagle pochwycony przez coś, co jest silniejsze od niego i rzucony wbrew sobie
w nieśmiertelność..." 3 Natchnienie to moment, w którym wytwarza się wyobraźniowe przedstawienie dzieła. Jest ono relacją ze snu, kształtem nadanym marzeniu a nie marzeniem i światem samo w sobie. Kreacja odbywa się właściwie poza płaszczyzną obrazu, jego znaczenie formuje się przed nim samym. Teorie podświadomości zmieniły obraz sztuki. Nie tylko to, co postrzegane, lecz także i to, co ukryte, co doznawane – „model wewnętrzny”4 zostało ujawnione jako materiał sztuki.
Obecnie rola artysty polega na przekształcaniu marzeń w dzieła artystyczne, rozgrzebywaniu lęków i fobii, manifestowaniu niezadowolenia
z norm społecznych, ośmieszania przesądów, podważaniu hierarchii, a miarą artystycznej wartości jest możliwie duża oszczędność formy przy jednoczesnym nasyceniu jej treścią. Artysta próbuje przekształcić swoje doznania egzystencjalne i bezkompromisowość w przedmiot sztuki. Przekazuje innym energię swojej wolności.
Henryk Gostyński, 09.03.2014 r. Warszawa
---------
1 Henryk Kiereś Człowiek w kulturze 9; Wolność w sztuce, str 122
2/3/4 Krystyna Janicka. Surrealizm. Warszawa 1985 r.
INFORMACJE O ARTYSTACH:
KATARZYNA FERWORN-HORAWA
Ukończyła Wydział Architektury Wnętrz ASP w Warszawie dyplomem
w Pracowni Projektowania Mebla prof. Teresy Kruszewskiej. Jako artysta
wizualny łączy przestrzeń, ruch, obraz i słowo w działaniach na styku
różnych mediów i kanałów percepcji. Od 1995 roku prowadzi własną
firmę projektową Inna Pracownia. We współpracy z architektami zrealizuje
projekty architektoniczne w zakresie wnętrz publicznych i prywatnych.
Wspólnie z Andą Rottenberg i Dorotą Szaroszyk prowadzi
cykl wywiadów ze współczesnymi polskimi artystami w piśmie „Dobre
Wnętrze”, wyd. Murator. W 2010 roku otrzymała II nagrodę w konkursie
na Muzeum Polaków ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów w Markowej
z zespołem Cube Architekci Kubicki & Mizieliński. Publikacja
w „Arch” nr 10, 01/02 2012. Wraz z podjęciem studiów doktoranckich
w ASP w Warszawie, w Pracowni Przestrzeni Malarskiej prof. Leona
Tarasewicza, aktywna w życiu akademickim i artystycznym (wystawy,
publikacje). Realizuje projekty malarskie i filmowe, pisze wiersze. Od
2013 roku członkini Rady Programowej doktoranckiej Galerii STYK.
MAJA ZEMBRZUSKA
Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.
W 2011r. uzyskała tytuł Magistra Sztuki na specjalności: Fotografia.
Obecnie jest doktorantką na Wydziale Grafiki. Jako artystka jest laureatką
wielu wyróżnień i nagród na konkursach i festiwalach fotograficznych.
Swoje zdjęcia prezentowała na wystawach indywidualnych, brała
udział w licznych wystawach zbiorowych w Polsce
i za granicą: USA, Niemczech i Turcji.
Maja Zembrzuska, opis pracy:
3 fotografie, fotografia cyfrowa, tytuł pracy: „Bakcyle słów”, 2013r.
Wersja polska:
„Bakcyle słów” - fotografia nie unaocznia, lecz odrealnia. Pierwsza interpretacja
zaobserwowanego kadru należy do autora, później jest weryfikowana
przez odbiorcę. Do „wolność” interpretacji jest wartością
pracy.
EWELINA MARIA MĄKOSA
W 2012 roku rozpoczęła studia doktoranckie na Akademii Sztuk Pięknych
w Pracowni Przestrzeni Malarskiej prof. Leona Tarasewicza. Dyplom
magisterski z wyróżnieniem w Pracowni Projektowania Wystaw
dr Barbary Kowalewskiej oraz aneks z malarstwa w Pracowni Malarskiej
prof. Andrzeja Zwierzchowskiego otrzymała na Akademii Sztuk
Pięknych w Warszawie w lutym 2012 roku. Na co dzień pracuje jako freelancer
projektując wnętrza. W roku 2009 wyjechała na stypendium
zagraniczne na mediolańską Accademia di Belle Arti di Brera. Na przestrzeni
lat 2011 – 2013 brała udział w wystawach, między innymi w Galeriach
MiTo, Zadra, Polswiss Art oraz Mercedes– Benz Young Art Expo.
Obraz pt. „Poruszenie” – akryl na płótnie, wym. 236x170cm, 2013 rok.
Obraz związany z cielesnością, kruchością a zarazem siłą egzystencji,
nie dopowiedzeniem, brakiem całkowitej jawności, niepewnością, zmaganiem.
Charakterystyczna ekspresja wyrazu przedstawiona poprzez
dynamiczne pociągnięcia pędzla oraz nasyconą niepokojącą kolorystykę.
Odejście od akademickiej kolorystyki, unikanie komponowania,
planowania. Malarstwo ma być odbiciem wewnętrznego „ja”, odartego
z wyuczonych schematów, swego rodzaju katharsis.
AGNIESZKA KUCHARSKA-ZAJKOWSKA
Studia na Wydziale Wnętrz i Wzornictwa na Akademii Sztuk Pięknych
we Wrocławiu. Dyplom w 2006 r. w pracowni projektowania produktu
pod kierunkiem prof. Włodzimierza Dolatowskiego, aneks z malarstwa
u prof. Marka Jakubka. Obecnie jest studentką Studiów Doktoranckich
w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie na Wydziale Sztuki Mediów
i Scenografii. Zajmuje się malarstwem, tkaniną, grafiką użytkową i wystawiennictwem.
Projektuje wydawnictwa, a także plakaty, foldery, prospekty.
Swoje prace artystyczne prezentowała na kilku wystawach indywidualnych
i zbiorowych. Od kilku lat zajmuje się ekspozycją wystaw
w Płockiej Galerii Sztuki. Jest autorką aranżacji wystaw w: Muzeum
Mazowieckim w Płocku, Muzeum Początku Państwa Polskiego w Gnieźnie,
Muzeum Niepodległości w Warszawie, Gminnym Ośrodku Kultury
w Sochocinie – I nagroda w konkursie „Mazowieckie Zdarzenia Muzealne
– Wierzba”, 2009.
format 70cm x 70 cm, deska+ tusz
W wizualizacji szarość to ściana, na ktorej wiszą białe powierzchnie
obrazów.
Jeśli nie będę mogła pomalować zastanej ściany, spływające elementy
graficzne umieszczę na jakimś podkładzie, jednak oryginalny efekt byłby
wskazany...
Opis:
Z powierzchni obrazu “uwalnia” się centralna część kompozycji, a gdy
juz jest ‘poza’, wychodzi z niej setka karaluchów (rysunek komiksowy)…
chcialabym, żeby te narysowane male elementy graficzne “rozlazły się”
wolne po najbliższej powierzchni ściany, na której będą umieszczone
moje prace….
LAURA DYCZKO
Studia na Wydziale Wnętrz i Wzornictwa na Akademii Sztuk Pięknych
we Wrocławiu. Dyplom w 2006 r. w pracowni projektowania produktu
pod kierunkiem prof. Włodzimierza Dolatowskiego, aneks z malarstwa
u prof. Marka Jakubka. Obecnie jest studentką Studiów Doktoranckich
w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie na Wydziale Sztuki Mediów
i Scenografii. Zajmuje się malarstwem, tkaniną, grafiką użytkową i wystawiennictwem.
Projektuje wydawnictwa, a także plakaty, foldery, prospekty.
Swoje prace artystyczne prezentowała na kilku wystawach indywidualnych
i zbiorowych. Od kilku lat zajmuje się ekspozycją wystaw
w Płockiej Galerii Sztuki. Jest autorką aranżacji wystaw w:
Muzeum Mazowieckim w Płocku, Muzeum Początku Państwa Polskiego
w Gnieźnie, Muzeum Niepodległości w Warszawie, Gminnym Ośrodku
Kultury w Sochocinie – I nagroda w konkursie „Mazowieckie Zdarzenia
Muzealne – Wierzba”, 2009.
OPIS PRACY
„Wolna”; 2014 r.; gips ortopedyczny
“Free”; 2014; gypsum plaster orthopedic
ŁUKASZ POLKOWSKI
Ceni dobrą fotografię opierającą się na: kadrze, świetle, kompozycji.
Nie chodzi o to, że uciekam od techniki (nic z tych rzeczy) fotografuję
cyfrowo jak i klasycznie na błonie negatywowej. Staram się tylko rozgraniczyć
obrazki powstające w dużej mierze przy udziale komputera
od fotografii. Ukończyłem Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie
z wyróżnieniem. Obecnie jestem na III roku studiów doktoranckich na
Wydziale Sztuki Mediów i scenografii Warszawskiej ASP.
MAGDALENA MAŁCZYŃSKA-UMEDA
Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Wydział Grafiki,
dyplom w Pracowni Plakatu prof. Mieczysława Wasilewskiego. Specjalizuje
się w projektowaniu informacji wizualnej; przedstawień danych
liczbowych, diagramów, modeli. Projektując infografiki czerpie między
innymi z dorobku ISOTYPE Movement, który bada w ramach studiów
doktoranckich. W swojej pracy łączy wnikliwą analizę przedstawianych
danych z atrakcyjną i czytelną formą graficzną czyniąc realizowane projekty
skutecznymi komunikatami.
W latach 2000-2009 współtworzyła Studio Bakalie, należy do grona założycieli
Stowarzyszenia Twórców Grafiki Użytkowej. W 2010 roku była
stypendystką Urzędu m.st. Warszawy. W 2013 roku zaprezentowała
w siedzibie Trybunału Praw Człowieka w Sztrasburgu wystawę infografik
przygotowanych dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Systematycznie
bierze udział w wystawach, konferencjach i seminariach poświęconych
projetowaniu informacji wizualnej. Publikuje infografiki w miesięczniku
Media & Marketing Polska, stale współpracuje z agencją Tomo
Group, realizuje projekty komercyjne i artystyczne.
opis pracy:
“Wolność wyboru”
80 x 100 cm, spray i akryl na płótnie, 2014 r. infografika w formie autorefleksyjnej
ankiety
AGNIESZKA ZIEMISZEWSKA
„Nic osobistego”
Projekt „Nic osobistego” Agnieszki Ziemiszewskiej, dedykowany przestrzeni
publicznej, dotyka problemu przepełnienia owej przestrzeni lawiną
komunikatów wizualnych traktujących odbiorcę w sposób instrumentalny.
„Nic osobistego” – z jednej strony podpowiada, że wizualno - słowne komunikaty,
w części językowej oznajmiane w pierwszej osobie liczby pojedynczej,
nie dotyczą dziedziny subiektywności, lecz mogą pochodzić od
każdego „ja”, z drugiej – sugeruje uległość wobec reguł publicznych mediów,
ignorujących podmiotowość adresata przekazu. Ideą projektu jest
zwrócenie uwagi na zapomniany, zdaje się, fakt, że w przestrzeni publicznej
wśród masy przekazów i w lawinie komunikatów, które są jedynie
zbiorem obrazów składających się na wizualność miasta, nadal istnieje
człowiek i jest tu najważniejszy. Ostatecznie – to ludzie nadają sens obrazom,
dokonują wyborów, wyodrębniają przestrzeń własną i publiczną,
a my wciąż to, co publiczne, traktujemy w kategoriach globalnych, jakby
nie dotyczących jednostki, jako nic osobistego.
AGATA KIERAT-KULEJ
Zajmuje się sztukami wizualnymi, fotografią artystyczną i konceptualną,
projektowaniem, oraz malarstwem. Absolwentka Akademii Sztuk
Pięknych w Łodzi. Obecnie doktorantka Akademii Sztuk Pięknych
w Warszawie. Ważnym elementem w jej sztuce jest człowiek, emocje
i ekspresja. Podejmuje temat człowieka, który jest ciałem, który narażony
jest na różne kaprysy ciała. Traktuje ciało jako manifest indywidualności,
niepowtarzalności, nieskrępowania. Prowadzi grę z ciałem poruszając
różne tematy. Tematy kryjące za sobą wiele emocji związanych
z wewnętrznym dialogiem. Jej fotografie są inteligentną zagadką, szyfrem
do złamania, liczy się w nich forma i nastrojowa poezja kształtów.
„Człowiek konstruuje moją przedstawianą rzeczywistość na obrazie
i sprawia niebywałą moc oddziaływania na widza, poprzez grę form cielesnych.
Poezja i niedopowiedziane ujęcia budują magię, która tworzy
specyficzny klimat fotografii, na pozór niemożliwy do odszyfrowania.
Fotografię traktuję również jako źródło emocji i energii. Równolegle
pracuję nad odbiorem intelektualnym i emocjonalnym. Staram się
tworzyć zagadkę, dzięki której odbiorca przechodzi od pożądania do
otwarcia się na porządek wyobraźni, do pytania o sens, od pewności
do zaniepokojenia. Fotografia ma uwrażliwiać, poruszać, wstrząsnąć,
skłonić do myślenia, marzenia, fantazjowania i medytacji. Ostatecznie
ma pobudzić do refleksji filozoficznej”.
EWA SZYMAN
Absolwentka Wydziału Malarstwa Europejskiej Akademii Sztuki w Warszawie
oraz Wydziału Poligrafii na Politechnice Warszawskiej. Obecnie
jest doktorantką w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Członkini
Związku Polskich Artystów Plastyków. Brała udział w wielu wystawach
indywidualnych i zbiorowych w kraju i za granicą.
JOANNA WALISIAK-JANKOWSKA
Absolwentka UAM w Poznaniu Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego
w Kaliszu. Dyplom z wyróżnieniem w pracowni malarstwa prof. A.
Niekrasza. Doktorantka ASP w Warszawie Wydziału Sztuki Mediów
i Scenografii w Pracowni Scenografii Teatralnej i Operowej prof. P. Dobrzyckiego.
Artysta wizualny i pedagog. Uczestniczka wielu plenerów
i warsztatów. W dorobku liczy udział w ponad 40 wystawach zbiorowych
i 6 wystaw indywidualnych. Poruszając się pośród obszarów malarstwa,
scenografii i obrazowania alternatywnego dotyka człowieka.
MARIUSZ FILIPOWICZ
Studia w latach 1995-2000 na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.
Obecnie jestem studentem III roku studiów doktoranckich na wydziale
grafiki ASP w Warszawie w pracowni Fotografii dr. Krzysztofa
Jabłonowskiego w trakcie studiów doktoranckich miałem kilka wystaw
indywidualnych i brałem udział w kilku wystawach zbiorowych. Jestem
w trakcie otwierania przewodu doktorskiego.
SYLWIA WYSZKOWSKA
Absolwentka Wydziału Grafiki warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych,
dyplom w Pracowni Ilustracji prof. Zygmunta Januszewskiego, aneks
z malarstwa u prof. Pawła Nowaka. Maluje, rysuje, czasami ilustruje.
Zajmuje się również grafiką warsztatową oraz projektową, fotografią,
a od niedawna także ceramiką. Wystawia od 2010 roku. Jej prace
znajdują się w instytucjach państwowych, samorządowych i domach
prywatnych. Sztuka nie jest dla niej polem wyścigów, dlatego konsekwentnie,
już od czasów studenckich, nie bierze udziału we wszelkich
konkursach plastycznych.
“Ponieważ zawsze będziemy czymś ograniczeni, to nasza wolność sprowadza
się jedynie do wyboru klatki, w której nam wygodnie.”
“Since we will always be restricted by something, our freedom defines
only selection of cage, which makes us comfortable.”
ILONA KANCLERZ
Doktorantka ASP w Warszawie na Wydziale Sztuki Mediów i Scenografii.
Od 12 lat zawodowo zajmuje się projektowaniem ubioru oraz symboliką
w komunikacji społecznej. Artystka intermedialna. Wykładowca
wyższych uczelni. Prace prezentowane na pokazach i wystawach krajowych
i zagranicznych min.: Berlin -Festiwal Polskiej Sztuki Współczesnej,
Dusseldorf Igedo, Litwa. W kraju min.: Warszawa, Kraków, Poznań,
Gdańsk, Szczecin, Katowice. Urna . Obiekt. Wolność.Fotografia.
LESZEK ŻEBROWSKI
Ukończył Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych w Gdańsku (obecnie ASP) w pracowni
projektowania graficznego prof. Jerzego Krechowicza. Zajmuje się rysunkiem,
malarstwem, grafiką artystyczną, rysunkiem satyrycznym, projektowaniem
wydawniczym, organizuje akcje plastyczne (Otwarta Pracownia, Przyspieszenie,
Firma Portretowa), ale najczęściej postrzegany jest jako twórca około
400 plakatów głównie o tematyce kulturalnej. Zaliczany jest do nurtu portretowego
w plakacie polskim. W rysunkach wykonanych najczęsciej techniką aerografu
stara się nawiązując do Witkacego oddać za pomocą deformacji psychikę
portretowanego (cykle: Kukułcze gniazdo, Maszkarony). Wydał wiele plakatów
monochromatycznych opracowując własną technikę druku polegającą na
rysowaniu bezpośrednio na płycie offsetowej i odpowiednim jej naświetleniu.
„ Ten mój «plakat ubogi» to jakby grafika warsztatowa na słupach reklamowych”,
mówi. Bierze udział w światowych przeglądach tej sztuki w: Toyamie, Hong Kongu,
Ningbo, Chaumont, Lahti, Moskwie, Trnawie, Brnie, Fort Collins, Osnabrucku, Mons
oraz zbiorowych wystawach polskiej sztuki plakatu w: Budapeszcie, Berlinie, Ogace,
Londynie, Lanckronie, Rzymie, Essen, Pensylwanii i Moskwie. Indywidualne wystawy
autora trafiły do: Esbjergu (Dania), Austinn (USA), Gonzhau (Chiny), Berlina i Osnabruck (Niemcy). Jest profesorem
Akademii Sztuki w Szczecinie, prowadzi tam pracownię plakatu i ilustracji. Laureat
„Nagrody Artystycznej Szczecina”, „Głównej Nagrody” na Międzynarodowym
Triennale Plakatu w Mons, srebrnego medalu w Teheranie,
brązowego medalu w Warszawie oraz nagrody za plakat na 7. Golden Bee w Moskwie.
