Projekt Przemysława Jasielskiego to technologiczna istota - twór, który w reakcji na obecność człowieka wydaje dźwięki i wibracje. Dotknięty dwa razy w tym samym miejscu, reaguje inaczej. Lewiatan rządzi się swoją własną logiką. W przeciwieństwie do maszyn, które tworzy człowiek, jego zachowanie nie jest stałe, zależy od jego woli. Nasze telefony komórkowe, komputery, instrumenty muzyczne czy maszyny produkcyjne działają w pewien określony sposób, są użyteczne wiemy, czego się po nich spodziewać w odpowiedzi na naszą akcję. Lewiatan stawia widza wobec nieprzewidywalności maszyny, jej zdolności do samodzielnych reakcji. Pozostaje nieasymilowalny, oraz na swój sposób bierny.
Suwerenność tego bytu wychodzi naprzeciw intuicyjnemu przekonaniu o uprzywilejowanej pozycji człowieka względem jego tworów. Nazwa projektu odwołuje się do książki Thomasa Hobbesa i zawartej w niej, w kontekście politycznym, idei suwerena: bytu sztucznie powołanego przez człowieka, który cechuje jednak samodzielność myślowa, własny rozum. W analogiczny sposób, w realizacji Przemysława Jasielskiego dokonuje się przekroczenie paradygmatu uprzywilejowanej pozycji ludzkiego rozumu. Lewiatan stanowi wyłom wobec nadrzędnej pozycji człowieka względem technologii i utylitarnego funkcjonowania maszyny. Otrzymuje ona swoją własną, podmiotową tożsamość.
Punktem wyjścia realizacji są koncepcje sztucznego życia. Przedmiotem badań prowadzonych z tej perspektywy jest życie w jego różnych formach, nie ograniczonych do życia biologicznego. W nauce o sztucznym życiu funkcjonuje pojęcie szowinizmu węglowego intuicyjnej postawy ludzi, która definiuje życie w oparciu o ich własne doświadczenie, o model biologiczny, określającej inne formy życia jako niemożliwe, nierealne, bądź jako podróbki życia. Lewiatan jest właśnie propozycją innego modelu życia. Projekt opiera się na działaniu programu, obsługiwanego przez komputer. W przeciwieństwie jednak do samosterowalnych bytów niematerialnych (programów, wirusów komputerowych) czy cybernetycznych realizacji inżynieryjnych (robotów), których zachowanie opiera się na serii rozstrzygnięć o charakterze zero-jedynkowym, realizacja stworzona przez artystę posiada swego rodzaju sztuczną osobowość, własną emocjonalność. Pozwala jej ona generować bardziej zniuansowane, indywidualne reakcje, bliższe biologicznym formom życia.
Twórczość Przemysława Jasielskiego sytuuje się w nurcie science art sztuki, która obficie czerpie z dokonań współczesnej techniki, świata technologii i nauk ścisłych. Projekty artysty wykorzystują zdobycze inżynierii i mechaniki, akustyki i inżynierii dźwiękowej, programistyki, filozofii nauki i innych obszarów wiedzy. Sposób ich wykorzystania odróżnia się jednak od zastosowania naukowego nie służą one badaniom, eksperymentom czy dalszemu poznaniu, jak i od wykorzystania komercyjnego nie usprawniają życia, nie dostarczają rozrywki i nie symbolizują statusu społecznego. Przedmiotem zainteresowania artysty jest świat maszyn w jego wymiarze utopijnym, anty-użytkowym.
Przemysław Jasielski (ur. 1970) tworzy instalacje, obiekty, rysunki i fotografie. Wystawy indywidualne artysty odbyły się w Tokyo Wonder Site w Japonii, 2013 (instalacja Paper Bridge Over Stone Water), Skolska28 Gallery w Pradze, 2011 (projekt Opportunity), Gyeonggi Creation Center w Koreii Południowej, 2010 (Global Warming Control Unit), Montalvo Arts Center w Kalifornii, 2004 (Earthquake Control Unit), Optica Centre for Contemporary Art w Montrealu w Kanadzie, 2003 (Earth Rotation Speed Control Unit) i innych. Jasielski brał udział w wystawach grupowych w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie, Muzeum Narodowym w Krakowie, Bunkrze Sztuki w Krakowie, w ramach Festiwalu Malta w Poznaniu, oraz innych w Polsce i Niemczech. Jest laureatem stypendiów Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, programu CEC Artslink, oraz programów rezydencyjnych w Azji oraz Stanach Zjednoczonych.
Lewiatan jest drugą wystawą indywidualną artysty w Galerii Le Guern.
Projekt został zrealizowany w trakcie stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Kamil Julian
