Ludzie są zaprogramowani na to co znają i czego się spodziewają, patrząc, zazwyczaj nie zastanawiają się nad samym przebiegiem patrzenia. To stwierdzenie sprowokowało Tomasza Dobiszewskiego do przeprowadzenia specyficznych badań. Wystawa w Galerii Miejskiej bwa prezentuje ich wynik – zwizualizowanie tych elementów procesu interpretacji obrazu, które pozostają poza naszą percepcją.
Podstawą realizacji wystawy Fiksacje było przeniesienie techniki stosowanej w badaniach marketingowych (*okulografia) w obręb dzieła sztuki. Do udziału w badaniach artysta zaprosił grupę kilkudziesięciu osób, której przedstawione zostały bodźce wizualne w postaci filmów, fotografii i ilustracji. Celem projektu było pokazanie innych ewentualności odczytywania rzeczywistości, poszerzenie świadomości percepcji u odbiorców i sprokurowanie ich do przemyśleń dotyczących postrzegania. Badania zostały przeprowadzone we współpracy ze School of Form w Poznaniu.
Na wystawie zobaczymy serie filmów, obiektów, wykresów oraz fotografii stworzonych na podstawie wyników badań, ilustrujących aktywność wzrokową uczestników testu.
Filmy wideo pokazują co dzieje się z naszym aparatem postrzegania, kiedy to obserwując monotonne sekwencje rzeczywistości (woda, niebo, morze) nasze myśli oddalają się od obrazu, na który patrzymy. Obiekty obrazują wędrówkę widzenia po trójwymiarowej przestrzeni. Autor potraktował proces postrzegania jako narzędzie do stworzenia modeli przestrzennych obrazów, które rejestrowane były przez odbiorców.
Fotografie wraz z naniesionymi nań mapami cieplnymi i mapami fiksacji, są analizą wcześniejszych prac autora, które zostały stworzone po to, aby wytrącić widza z przyzwyczajeń związanych z odbiorem rzeczywistości. W pracach tych widz potrzebuje często żmudnej gimnastyki wzroku, by móc odczytać poszczególne elementy obrazu.
Na wystawie znajdziemy również analizę percepcji wybranych dzieł z kanonu sztuk pięknych, która zaprezentowana zostanie w postaci animowanych map cieplnych. Artysta ponadto wybrał fotografie pochodzące z kultowej książki Rolanda Barthes’a "Światło obrazu" i przedstawił je uczestnikom projektu w celu porównania punctum osób badanych, z tym, na jakie wskazał autor.
Wystawę dopełniają wykresy, reprezentujące drogę wzroku po białej kartce. Poproszono uczestników badań o narysowanie wzrokiem prostych przedmiotów. Efektem końcowym są obrazy przedstawiające interpretacje obiektów pochodzące z pamięci uczestników. Niektóre z wykresów wskazują na bardzo archetypiczną pamięć o przedmiotach, inne zaś dają nadzieje, że nie wszyscy postrzegamy rzeczywistość w ten sam sposób.
------------------ *badania okulograficzne (z języka angielskiego „eye-tracking”) polegające na rejestracji ruchów gałki ocznej w czasie rzeczywistym i wyznaczaniu kierunku przemieszczania się linii wzroku względem oglądanej sceny. Dzięki tym badaniom można dokładnie stwierdzić, na co konkretnie i jak długo, patrzyła dana osoba.
________________________________________
Tomasz Dobiszewski (ur. 1977) absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. Formułuje artystyczną wypowiedź, posługując się fotografią, wideo i multimedialnymi instalacjami. Czas i przestrzeń, ograniczenia percepcji, iluzja oraz szeroko rozumiane zagadnienia partycypacji stanowią obszar jego eksploracji. W pracach, które są dowodami procesów artystycznego oswajania mediów, nie poprzestaje na czysto konceptualnych strategiach poznawczych, lecz wzbogaca dyskurs o elementy pozaintelektualne, jak na przykład wrażenia zmysłowe i poznanie intuicyjne. Łączy ze sobą komunikaty czytelne dla różnych zmysłów człowieka, a eksperymentując z fizjonomią widzenia czy słyszenia, z jednej strony dąży do pełniejszego i całościowego przekazu, z drugiej zaś, jakby złośliwie czy może ironicznie, pozbawia widza możliwości poznania istoty dzieła. Jego prace były wystawiane w ramach wielu ekspozycji m.in. Miesiąc fotografii, Kraków (2012); Shadowplay, Radom (2010); Against Seeing, Kraków (2009); Show me Yours, Mannheim (2009); Made in Poland: Contemporary Pinhole Photography, Boston, New Bedford (2007); Polygonum, Bydgoszcz (2007).
