Wyjaśnienie czym jest ta wystawa nie jest takie proste ze względu na nietypowy, eksperymentalny sposób, w jaki była przygotowywana. Nie jest ona po prostu wyborem prac artystów, dokonanym przez kuratorki. Jej powstawanie to dość długi proces, który rozpoczął się wśród partnerów polskich i szwedzkich w 2010 roku. Wówczas spotkaliśmy się w celu przygotowania aplikacji o fundusze do unijnego Programu Współpracy Transgranicznej Południowy Bałtyk. Mieliśmy na celu realizację wspólnych przedsięwzięć kulturalnych w ramach projektu, który nazwaliśmy ART LINE.
W czasie dyskusji nad tym, co nas łączy, doszliśmy do wniosku, że tematem, nad którym warto pracować jest odczuwany przez nas, mieszkańców terenów położonych bezpośrednio nad Bałtykiem, brak bezpośredniego doświadczenia obcowania z morzem a także wiedzy o ludziach, którzy takowe posiadają. Myśleliśmy tu o tych, którzy wykonują zawody związane z morzem, turystach wędrujących po morzu bądź tych, którzy mieszkają w miejscach, gdzie codziennego, intensywnego kontaktu z morzem nie można uniknąć. W ten sposób narodził się pomysł projektu „Telling the Baltic”, którego idea spotkała się z zainteresowaniem również w innych krajach leżących nad Bałtykiem, co zaowocowało przyłączeniem się do naszej, początkowo polsko-szwedzkiej, grupy partnerów z Niemiec, Litwy i Rosji.
Postanowiliśmy realizować ten projekt w dwóch etapach. Pierwszy z nich polegał na wyłonieniu w każdym kraju grup osób, których zadaniem było zbieranie historii tych, których skrótowo nazwaliśmy „ludźmi morza”. W grupach tych znaleźli się ludzie różnych profesji. Byli tam antropolog, dziennikarka radiowa, pracownik muzeum, artyści i inni. Każdy miał własną metodologię pracy, a także obszar, do którego chciał dotrzeć, by szukać tam interesujących historii. W ten sposób udało nam się zgromadzić historie rybaków, marynarzy, ratowników morskich, naukowców badających morze, żeglarzy, latarników, mieszkańców
Mierzei Kurońskiej itd. Gdy zebrane historie zostały spisane i przetłumaczone, do projektu zaprosiliśmy artystów, by ich nimi zainspirować. Wiosną 2012 r. zorganizowaliśmy dwa warsztaty – w Karlskronie i w Nidzie – gdzie zebrali się „zbieracze historii” i artyści. Tam wspólnie dyskutowaliśmy nad pomysłami projektów artystycznych, które rodziły się w odpowiedzi na przedstawione uczestnikom treści. Potem miał miejsce okres kilku miesięcy, kiedy, po powrocie do domu, artyści mieli czas na rozwinięcie swoich pierwszych koncepcji i stworzenie dzieł przeznaczonych na wystawę.
Obecnie czas pracy artystów dobiegł końca. W rezultacie mamy do czynienia z wielką różnorodnością podejścia do tematu. Wśród artystycznych interpretacji historii związanych z morzem znajdziemy prace odwołujące się do zdarzeń dramatycznych, jak np. wideo Henrika Lunda Jörgensena [SE/DK] nawiązujące do faktu ekstradycji rosyjskich uchodźców, którzy przez morze przedostali się w czasie wojny do Szwecji lub dramat zatopienia okrętu „Wilhelm Gustloff” z niemieckim uchodźcami na pokładzie, który jest tematem performasu Anny Steller [PL]. Są tu prace odwołujące się do lokalnych tradycji, jak np. wideo Jurgity Remeikytė i Irmy Stanaitytė [LT] o zwyczaju jedzenia wron na Półwyspie Kurońskim. Są tu prezentacje różnych dźwięków związanych z morzem: śpiewów w pracy Laury Stasiulyte [LT], odgłosów buczków mgłowych u Daniła Akimova [RU] i Dainiusa Dapkevičiusa [LT], tajemniczych pomruków morza u Łukasza Szałankiewicza [PL]. Są tu wreszcie prace, które temat Bałtyku traktują z humorem. Wideo Anny Brag [SE] odwołuje się do przesądu o przynoszącym nieszczęście gwizdaniu na morzu. Instalacja Paetricka Schmidta [D] prezentuje miasta nadbałtyckie jako krainę wiecznych sztormów.
Wystawa ta podróżuje po miastach nadbałtyckich. Jej premiera miała miejsce w czerwcu 2012 r. w Karlskronie. Z Gdańska pojedzie ona do Kaliningradu, a potem do Rostocka. Wreszcie jej fragment pokazany będzie również na pokładzie promu Stena Line.
Artyści uczestniczący w wystawie:
Danil Akimov [RU], Oleg Blyablyas [RU], Anna Brag [SE], Alexey Chebykin [RU], Katerina Cherevko [RU], Dainius Dapkevičius [LT], Astrid Göransson [SE], Henrik Lund Jörgensen [DK], Alexander Lyubin + Vassily Kolesnik [RU], Gintaras Makarevicius [LT], Patrycja Orzechowska [PL], Jurgita Remeikytė [LT], Paetrick Schmidt [D], Irma Stanaitytė [LT], Laura Stasiulyte [LT], Anna Steller [PL], Łukasz Szałankiewicz [PL], Konstantin Traschenkov [RU], Anton Zabrodin [RU], Katrin Roeber [D], Johan Thurfjell [SE], Alexey Trotsak [RU], Agnieszka Wołodźko [PL], Iwona Zając [PL], Anna Zaradny [PL], Marek Zygmunt [PL].
