„Solidarność“ i sprowokowane przez nią wydarzenia stają się coraz bardziej zamierzchłą historią. Prezydencja Polski w Unii Europejskiej to znakomita okazja, żeby przyjrzeć się, czym jest dzisiaj idea Solidarności w Europie: jak hasło i idący za nim ruch odmieniły europejską wrażliwość, na ile przetrwały tamte wartości, a na ile uległy przemiałowi konsumpcji, mechanizmów gospodarki wolnorynkowej, narastającej materializacji życia, chciwości, utożsamiania izolacji z bezpieczeństwem, itp.
Projekt daje szansę na krytyczne zastanowienie się nad przyszłością solidarności i tym, jakie nowe znaczenia i zjawiska mogą się z nią wiązać. Czy uda się odmłodzić tę ideę, czy stanie się ona nieuchronnie emblematem starzejącej się Europy, w której solidarność będzie polegała jedynie na obronie kosztownych przywilejów ludzi starych? Czy Europę stać na solidarność z nielegalnymi emigrantami, czy pozostaje jej tylko coraz mocniejsza obrona granic przed ich przenikaniem? Czy solidarność w ogóle jest żywą ideą europejskiej konstytucji cywilizacyjnej, czy tylko emblematem, za którym łatwo ukryć cyniczne interesy?
Obóz Solidarność (Solidarność Camp) to projekt przygotowywany we współpracy pomiędzy Nowym Teatrem w Warszawie i Instytutem Sztuki Wyspa/Fundacją Wyspa Progress w Gdańsku. Przedmioty gotowe ze Stoczni Gdańskiej wybrane przez artystę Grzegorza Klamana i poddane modyfikacji we współpracy ze stoczniowcami, z inicjatywy autorów projektu ruszają w trasę, a ich banalność i zarazem legendarność, dziwnie ze sobą powiązane, opuszczają swój bezpośredni kontekst i wywożą stoczniowy mit daleko od miejsca powstania, poddając go krytycznej dyskusji.
DOMKI ZE STOCZNI GDAŃSKIEJ
Przygotowana przez Grzegorza Klamana przestrzeń artystyczna składa się ze stalowych domków przez lata budowanych w Stoczni Gdańskiej przez robotników, w celu wydzielenia przestrzeni prywatnej z przestrzeni produkcji. Surowe warunki pracy, hałas, zimno i pył motywowały stoczniowców do samoorganizacji, a jednocześnie tworzyły potrzebę przestrzeni intymnej i zindywidualizowanej. To tu się spotykali na przerwach, aby napić się kawy, zjeść śniadanie, odpocząć i czasem konspirować. Przywilej tej przestrzeni - skromnego obszaru bezpieczeństwa i prywatności był przez lata szanowaną tradycją, choć status domków nie był na terenie zakładu oczywisty. Obecnie zezłomowane na placu czekają na wysyłkę do huty aby na zawsze zniknąć z pejzażu Stoczni Gdańskiej.
Obóz Solidarność proponuje nam wioskę takich domków, które najpierw przejdą modyfikację we współpracy między artystą a stoczniowcami na miejscu w Gdańsku, tak, aby ich wymiary zostały dopasowane do przepisów transportowych Unii Europejskiej. Powstaną konstrukcje hybrydowe pokazujące, w jaki sposób rodzime zderza się z normatywnym. W ten sposób praktyki normujące, stają się dla pracy punktem odniesienia i zwiążą projekt z walką stoczni o przetrwanie w nowej unijnej rzeczywistości. Domki będą każdorazowo instalowane do miejsca by utworzyć nowy Obóz Solidarność, a ich otoczenie ulega będzie lokalnym modyfikacjom we współpracy z różnymi artystami.
Obóz Solidarność rozbijany będzie na ok. 5-8 dni w każdym mieście. W skład obozu wchodzić będzie 5 adaptowanych budek stoczniowych ustawionych tak, aby tworzyły w części centralnej naturalne miejsce spotkań, wykładów, koncertów odbywających się przez cały czas trwania wystaw.
ŻYCIE OBOZOWE
Pojedyncze domki i ich otoczenie to miejsce interwencji artystów, performerów, aktorów i intelektualistów. Każda stacja na trasie tego mobilnego obozu to szansa spotkania i interwencji lokalnych uczestników. Obóz to miejsce instalacji wizualnych, projekcji, spotkań i debat, miejsce prezentacji i interwencji politycznej. Ale przyjmie też sekrety, gry w chowanego, konspiracje, czytanie, wspólne przebywanie, posilanie się.
Każdy domek będzie miał przypisaną oddzielną funkcję. W jednym z nich Grzegorz Klaman przygotuje pracę mulitmedialną o kontekście politycznym, społecznym i historycznym domków robotniczych, które złożą się na instalację obozu. Dzięki aplikacji na smartfonach w mulitimedialny i interaktywny sposób poprowadzi przez Obóz Solidarność.
Drugi domek stanie się przestrzenią dla instalacji Marka Sobczyka Soliterność – wypełnionej plastikowymi płytami wymalowanymi w symbole i ikony narodowe, połączonej z projekcją filmu poświęconego zdradzie ideału rewolucyjnego.
Trzeci domek będzie miejscem działań polskich artystów rezydujących w miastach, do których zawita projekt: Zorka Wollny w Gdańsku, Robert Kuśmirowski w Kijowie, Roman Dziadkiewicz w Brukseli, Elżbieta Jabłońska w Madrycie I Łukasz Surowiec w Warszawie.
Czwarty domek jest mediateką służącą jako przestrzeń zmieniających się projekcji dźwiękowych i wideo.
Piąty jest czytelnią książek o tematyce powiązanej z projektem oraz biorącym w nich udział osobami i organizacjami.
OBÓZ KRYTYCZNY
W poszczególnych odsłonach Obozu Solidarność bardzo ważną rolę odegra wykład inauguracyjny. Do jego wygłoszenia zapraszamy najwybitniejsze osoby współczesnego życia intelektualnego, których myśl związana jest z dzisiejszą sytuacją idei Solidarności.
Część programu Obozu Solidarność wypełnią czytania nowej polskiej dramaturgii, która wyjątkowo dobrze odzwierciedla proces zmian, jakie przeszła Polska w drodze od Solidarności do Unii Europejskiej. Wybrane zostały trzy teksty:
Bożeny Umińskiej - Keff „Utwór o Matce i Ojczyźnie” (czytanie w Brukseli)
Pawła Demirskiego „Brylanty to węgiel, który wziął się do roboty" (czytanie w Kijowie)
Julii Holewińskiej „Ciała obce" (czytanie w Madrycie)
W sumie tworzą one wyrazisty obraz przemiany ustrojowej z perspektywy pokolenia, które jej nie kreowało, tylko niejako zastało, pokolenia wrzuconego w “nowy wspaniały świat” i usiłującego odczytać wstecz i opisać to, co zaszło. Ciekawe są różne punkty widzenia: wykluczenie ekonomiczne, cielesne, mentalne opisane przez trójkę autorów.
W czytaniach wezmą udział aktorzy z krajów, w których Obóz Solidarność będzie stacjonował.
W każdej lokalizacji odbywać się także będą koncerty i sety DJ’skie, przygotowane we współpracy z polskimi muzykami, takimi jak Gypsy Pill z Gdańska.
Producent wykonawczy: Nowy Teatr, Instytut Sztuki Wyspa
Projekt realizowany z okazji prezydencji Polski w EU
Instalacja: Grzegorz Klaman we współpracy z robotnikami Stoczni Gdańskiej
Idea i program: Karolina Ochab, Aneta Szyłak, Piotr Gruszczyński, Konrad Pustoła, Igor Stokfiszewski
Produkcja: Joanna Nuckowska
Asystenci produkcji: Natalia Osadowska, Dominik Skrzypkowski
Współpraca: Europejskie Centrum Solidarności, Alternativa Międzynarodowy Festiwal Sztuk Wizualnych, Kininklijke Vlaamse Schouwburg w Brukseli, Centro de Creación Contemporánea Matadero w Madrycie, Instytut Polski w Kijowie, Instytut Polski w Madrycie, Instytut Polski w Brukseli, FLACC Workplace for Visual Artists w Genk.
Projekt finansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
