Uchwycić getto. Codzienność getta łódzkiego oczami artystów

Oryginalne prace artystów i przedmioty wytworzone przez Żydówki i Żydów zamkniętych w getcie łódzkim składają się na wyjątkową kolekcję w zbiorach Żydowskiego Instytutu Historycznego. Po raz pierwszy obiekty te zostaną szerzej pokazane na wystawie z okazji 80. rocznicy likwidacji getta łódzkiego.

Eksponaty wraz z towarzyszącym im kuratorskim komentarzem oraz przywołanymi podstawowymi informacjami historycznymi przybliżają codzienność getta, skrajnie trudne, wypełnione cierpieniem i śmiercią życie jego mieszkańców oraz losy samych artystów – autorów pokazywanych na wystawie prac.

‒ W Żydowskim Instytucie Historycznym im. Emanuela Ringelbluma znajduje się niezwykle cenna kolekcja dokumentów i artefaktów z getta łódzkiego. Historia tej drugiej pod względem wielkości „dzielnicy zamkniętej” ciągle pozostaje mało znana. Przy okazji 80. rocznicy likwidacji getta łódzkiego opowiemy ją, pokazując obrazy i szkice żyjących i działających w getcie artystów. Tematem ich prac są głód, przymusowa praca i śmierć, ale przebija z nich także ogromna wola przetrwania, ocalenia. Sięgamy po indywidualne historie, opowiadamy o poszukiwaniu ucieczki w sztuce, ale i o sztuce, która służy ocaleniu. O artystach malujących dla gettowych dygnitarzy w nadziei na lepsze traktowanie, na dodatkowe racje żywności, lżejszą pracę. I o twórcach, którzy starali się znaleźć skrawki piękna w szarych realiach getta ‒ mówi dyrektor ŻIH dr Michał Trębacz.

Getto łódzkie istniało od 8 lutego 1940 do 29 sierpnia 1944 roku. W tym okresie przebywało w nim łącznie, w różnych okresach, ponad 200 tys. Żydów i Żydówek, a także Romów, Romek i Sinti. Z powodu przeludnienia, fatalnej sytuacji sanitarnej i głodu, a także w wyniku deportacji do obozów zagłady wojnę przeżyło nie więcej niż 12 tys. osób. „Dzielnica zamknięta” w okupowanej Łodzi funkcjonowała najdłużej ze wszystkich gett na ziemiach polskich. Jej mieszkańcy podjęli się produkcji najróżniejszych towarów na rzecz niemieckiej gospodarki. Pokazanie, że getto pracuje, a jego mieszkańcy są potrzebni, stanowiło najważniejszy cel żydowskiej administracji, na której czele stał Mordechaj Chaim Rumkowski. Ślady tej polityki są widoczne w wielu obiektach tworzących wystawę.