Oczywistość kontra tajemniczość

Rozleniwione współczesne społeczeństwa coraz częściej sięgają po rozwiązania, które mają im ułatwić życie i nie powodować jakichkolwiek komplikacji. Może to zabrzmieć dziwnie, bowiem każdy przyzna, że jego życie wcale łatwe nie jest, że musi się starać, by coś w nim osiągnąć i że zawsze ma pod górkę. Ale z reguły zaraz po takich słowach padają inne, które sugerują, że inni mają łatwiej, bo coś lub ktoś im pomaga. Bez wnikania w to czy osoby mówiące o swoich trudnościach życiowych mają rację, czy nie, warto przypomnieć sobie lub dowiedzieć się, jak żyło się ludziom jeszcze kilkanaście lub kilkadziesiąt lat temu. Gdy nie było internetu, gdy świat nie wymyślał coraz to nowszych zabawek, dzięki którym wszyscy byli w kontakcie nie tylko ze swoimi bliskimi, ale również z ludźmi z innych kontynentów. Dostęp do wiedzy i możliwości podróżowania były znacznie bardziej ograniczone w czasach, kiedy współcześni studenci dopiero się rodzili. I pod tym względem współcześnie żyjący ludzie mają znacznie łatwiejsze zadanie.

Bo i internet daje nam wszystkim wiedzę całego niemal świata na tacy. Nie musimy już spędzać długich godzin w bibliotekach czy w kolejkach do kasy w sklepach. Nie musimy interpretować wszystkiego, co do nas dociera, bo zawsze znajdzie się wyjaśnienie czegoś, co nas interesuje, które zostało zamieszczone w sieci przez kogoś innego. Kiedy nie rozumiemy danego dzieła sztuki, z którym mieliśmy styczność, to nie musimy zdawać się na swój osąd ani tym bardziej czekać na cotygodniowe spotkanie z przyjaciółmi, by oni nam coś wytłumaczyli. Obecnie wystarczy włączyć komputer, wejść na forum, zadać pytanie i chłonąć opinie innych ludzi na dany temat. A postępujemy tak, bowiem bardziej wygodna jest dla nas oczywistość, brak niedopowiedzeń i tajemnic. Tajemniczość za to staje się mniej atrakcyjna, tym bardziej, jeżeli wymaga od nas wysiłku intelektualnego. Jednak z tą tajemniczością nie jest aż tak źle, jak mogłoby się wydawać.

Bo chęć do odkrywania tajemnic, pragnienie zgłębiania jakiejś wiedzy i dokonywania odkryć ciągle tli się w ludziach. W jednych mocniej, w drugich mniej, ale jest ta potrzeba i ciągle staramy się zaspokoić. Jest nam łatwiej, bo jeżeli nie udaje nam się dojść do zadowalających nas wniosków, to sięgamy po opinie innych ludzi. Nie zmienia jednak faktu, że nawet upraszczając sobie drogę do zrozumienia czegoś, kieruje nami ciekawość. Nawet, jeżeli sami nie chcemy męczyć się interpretacją czegoś, to i tak ciekawi jesteśmy tego, co ktoś inny ma do powiedzenia. Z drugiej strony tajemniczość jest pociągająca, jest doskonałym motywem do działania umysłowego, do używania głowy i odkrywania nowych rzeczy. Nie jest przyjemnością, gdy jakaś tajemnica zostanie odkryta przez nas dzięki temu, że woleliśmy zwrócić się do kogoś w jej sprawie. Przyjemne jest samodzielne interpretowanie wszystkiego, a później dopiero porównywanie własnych spostrzeżeń z innymi opiniami na dany temat. Tak jest w przypadku sztuki i wszystkich jej form, które powstają na świecie.

Gdyby postawić obok siebie dwa podobne do siebie dzieła sztuki, dwa obrazy, z których jeden przedstawiałby coś oczywistego w oczywisty sposób, a drugi byłby owiany pewną tajemnicą, zawierałby w sobie niepewność i coś, co nie dawałoby komuś spokoju, to właśnie w tym drugim przypadku okazałoby się, że dzieło poruszające umysł i zachęcające do interpretacji byłoby bardziej atrakcyjne dla odbiorców, niż to pierwsze. Bo ludzi zawsze ciągnie do tajemnicy i czegoś, czego jeszcze nie rozumieją. Rozwój ludzkości to dumne kroczenie przed siebie i przechodzenie po trupach tajemnic, które nie oparły się dociekliwości ludzi i ich umiejętności interpretowania świata. Oczywiście nie każdy będzie chciał zawracać sobie głowę myśleniem i dochodzeniem do tego, co dane dzieło sztuki musi znaczyć. Tak jak w szkole, kiedy na całą klasę przypadało kilka ledwie osób, które lekturę szkolną przeczytały, podczas gdy cała reszta skorzystała z opracowania. Tylko, że w ten sposób nie pobudzi się swojego umysłu i duszy, co sprawi, że dana osoba zatrzyma się w miejscu i stanie się mało rozwiniętą jednostką.