Performance jako niezwykła forma sztuki, przenosi nas na żywą scenę, wzbudzając emocje i angażując publiczność. W naszym przewodniku poznasz definicję i znaczenie performance’u w dzisiejszej kulturze, odkryjesz jego historię oraz najważniejsze dzieła i artystów. Zapraszamy do fascynującej podróży przez świat sztuki live, gdzie każdy moment może stać się unikalnym dziełem sztuki.
Jak definiujemy performance w sztuce?
Performance, znany również jako sztuka live, jest formą artystycznego wyrazu, która skupia się na działaniach i obecności artysty na żywo, w czasie rzeczywistym. Jest to innowacyjna forma sztuki, która wykracza poza tradycyjne medium, takie jak malarstwo czy rzeźba, i angażuje publiczność w bezpośrednią interakcję z twórcą. W performance artysta używa swojego ciała, dźwięku, ruchu, gestów, rekwizytów i innych elementów, aby przekazać swoją wizję i wywołać emocje wśród widzów.
Sztuka Performance’u w Polsce
W Polsce sztuka performance’u ma bogatą historię, sięgającą lat 60. i 70. XX wieku. Jako forma artystycznego eksperymentu i wyrazu artystycznego, performance zdobył popularność wśród artystów działających w opozycji do ówczesnych restrykcji politycznych i społecznych. Zyskał on na znaczeniu jako środek wyrazu opozycji i manifestacji wolności wyrazu.
Jednym z pierwszych polskich artystów, który zyskał rozgłos dzięki sztuce performance’u, był Tadeusz Kantor. Jego performance, takie jak „Niech sczezną artyści”, wzbudzały kontrowersje, ale jednocześnie otworzyły nowe drzwi w sztuce polskiej.
Obecnie w Polsce sztuka performance’u jest żywa i kwitnąca. Młodzi artyści korzystają z tej formy, aby eksplorować tematy społeczne, kulturowe i polityczne. Wystawiane są performance’y na festiwalach sztuki współczesnej i w galeriach, a publiczność ma szansę doświadczyć tego fascynującego świata sztuki na żywo.
15 najbardziej znanych performance’ów na świecie
Poniżej znajdziesz 15 najciekawszych performence’ów, które rozgrzały ten świat do czerwoności! Być może staną się one dla Ciebie inspiracją.
1. „Cut Piece” – Yoko Ono
W tej ikonicznej odsłonie performance’u Yoko Ono zapraszała publiczność do wycinania kawałków z jej ubrań, symbolizując akt przemocy i zaangażowania widza.
2. „Rhythm 0” – Marina Abramović
Abramović postawiła przed publicznością 72 przedmioty, w tym różnego rodzaju narzędzia, jak nóż czy broń palna, zachęcając ich do interakcji z nią i obiektami. Performance miał na celu badanie granic zaangażowania i odpowiedzialności widza.
3. „The Artist is Present” – Marina Abramović
Kolejny znakomity performance Abramović, podczas którego artystka przez 736,5 godziny siedziała nieruchomo w krześle, a odwiedzający mieli szansę zasiąść naprzeciwko niej i patrzeć sobie w oczy.
4. „Body Pressure” – Bruce Nauman
Nauman eksplorował relacje między ciałem a przestrzenią, przesuwając, ściskając i wyginając ciało, poddając je napięciu i wydając różne dźwięki.
5. „Interior Scroll” – Carolee Schneemann
W tym odważnym performance Schneemann wyciągnęła z pochwy zrolowany papier z tekstem, który czytała publiczności, podkreślając swoją cielesność jako artystki.
6. „Seedbed” – Vito Acconci
Performance, podczas którego Acconci wygłaszał erotyczne monologi pod podłogą galerii, eksplorując relacje między seksem a obecnością publiczności.
7. „Rest Energy” – Marina Abramović i Ulay
Duet Abramović i Ulay prezentował performance, w którym trzymali cięte strzały łuku, trzymając się równowagi i poruszając się coraz bliżej siebie, wywołując napięcie emocjonalne wśród widzów.
8. „Shoot” – Chris Burden
Performance, w którym Burden pozwolił na oddanie strzału w swoje ramię, eksplorując temat przemocy i granic ludzkiego cierpienia.
9. „The House with the Ocean View” – Marina Abramović
W trzytygodniowym performance Abramović mieszkała w galerii, ograniczając swoją aktywność do podstawowych czynności, eksplorując temat izolacji i samotności.
10. „Imponderabilia” – Marina Abramović i Ulay
Para stanęła naga na wejściu do galerii, tworząc ludzką bramę, przez którą musieli przechodzić odwiedzający, konfrontując ich z własnymi granicami i zaangażowaniem.
11. „Four Dances” – Trisha Brown
W tym performance Trisha Brown wykonywała cztery proste, ale intrygujące ruchy taneczne. Jej wyjątkowe podejście do tańca i przestrzeni zaskoczyło widzów i otworzyło nowe możliwości w świecie sztuki tanecznej.
12. „The Physical Impossibility of Death in the Mind of Someone Living” – Damien Hirst
Ten performance, który przerodził się w instalację, zapisał się w historii sztuki jako jedno z najważniejszych dzieł sztuki współczesnej. Hirst umieścił rekiniego kłusa w formaldehydzie, eksplorując temat życia, śmierci i przemijania.
13. „Living Sculpture” – Gilbert & George
Para artystów wcieliła się w żywą rzeźbę, malując twarze i ręce w złoty kolor. W ten sposób stali się swoim własnym dziełem sztuki, łącząc sztukę z codziennością i samym sobą.
14. „The Gates” – Christo and Jeanne-Claude
Ten monumentalny performance składał się z tysięcy pomarańczowych bram, które przez krótki czas zdobiły Central Park w Nowym Jorku. Tworzyły one wspaniałą kompozycję przestrzenną, przyciągając uwagę milionów widzów.
15. „Shoot” – Niki de Saint Phalle
W tym kontrowersyjnym performance, Saint Phalle pozwoliła na oddanie strzału w jej obiekt – artystkę, zapełnioną farbą, w związku z czym powstała ekspresyjna i emocjonalna praca sztuki, łącząca agresję i twórczość.
Każdy z tych performance’ów przyczynił się do rozwoju obszaru jakim jest sztuka nowoczesna, eksplorując granice i wyrażając artystyczną ekspresję w różnorodny sposób. Te wyjątkowe i inspirujące dzieła nadal wywierają wpływ na sztukę i zachęcają artystów do eksplorowania nowych form i tematów.
Sztuka performance’u wciąż się rozwija i ewoluuje, a artyści na całym świecie wykorzystują tę formę, aby eksplorować różnorodne tematy i pobudzać wyobraźnię publiczności. To fascynujące i czasem kontrowersyjne medium, które inspiruje do refleksji, rozmowy i zrozumienia różnorodności wyrazu artystycznego.