Obraz Józefa Chełmońskiego “Babie lato” kojarzy chyba każdy. Wybitne malarstwo tego przedstawiciela realizmu to dorobek, obok którego trudno przejść obojętnie. Co wiemy na temat edukacji i życia prywatnego artysty? Poznaj więcej szczegółów w naszym wpisie.
Józef Chełmoński: kim był i dlaczego warto to wiedzieć?
Józef Chełmoński to wybitny polski malarz i rysownik, którego twórczość osiągnęła szczyt popularności w drugiej połowie XIX wieku. Znany jest przede wszystkim ze swojego unikalnego, realistycznego stylu i powszechnie uznawany za jednego z najważniejszych artystów polskiego malarstwa. Jego prace, ukazujące przede wszystkim polską naturę i wiejskie życie, są traktowane jak ikony sztuki narodowej. Dlaczego warto przybliżyć sobie jego twórczość? Bo to nie tylko pogłębienie wiedzy na temat polskiego dziedzictwa kulturowego i historycznego, ale też możliwość zafundowania sobie estetycznej przyjemności.
Życie i edukacja Chełmońskiego
Józef Chełmoński urodził się w 1849 roku w majątku Boczki, zlokalizowanego koło Łowicza. Dorastał w rodzinie o silnych tradycjach patriotycznych, które wpłynęły na jego zamiłowanie do ukazywania w malarstwie polskiego krajobrazu i tradycji. W 1867 roku rozpoczął naukę w warszawskiej Klasie Rysunkowej, gdzie był uczniem Wojciecha Gersona.
W 1872 roku wyjechał do Monachium, gdzie doskonalił swój warsztat pod okiem niemieckich mistrzów malarstwa. W 1875 z kolei udał się do Paryża, gdzie osiągnął sukces nie tylko z powodu swoich obrazów, ale też oryginalnego sposobu bycia i ubierania się. W 1887 Chełmoński wraz z żoną, z którą pobrał się w 1878 roku, i czwórką dzieci zamieszkał w Warszawie. Po długotrwałym konflikcie z żoną, przeprowadził się na wieś, gdzie żył samotnie do końca swoich dni. Malarz pod koniec życia cierpiał na miażdżycę, zmarł w 1914 roku i został pochowany na cmentarzu w Ojrzanowie.
Cechy charakterystyczne malarstwa Chełmońskiego
Malarstwo Józefa Chełmońskiego charakteryzuje się głębokim zrozumieniem piękna polskiej przyrody i specyfiką życia na wsi. Był artystą, który kładł nacisk na szczegółowość i realizm w swoich pracach. Jego obrazy często przedstawiają sceny rodzajowe z życia wiejskiego, w tym zwierzęta i rolników na tle malowniczych polskich krajobrazów.
Chełmoński jest również znany z wyjątkowego sposobu używania koloru. W swoich pracach często korzystał z ciemnych, ziemistych tonów, które dodawały jego obrazom głębi i realistycznego charakteru. Jego styl jest często opisywany jako liryczny realizm – i nie bez przyczyny. Poetyckie i romantyczne elementy występujące w jego twórczości zachwycają do dziś.
Najbardziej znane obrazy Józefa Chełmońskiego
Wśród cenionych obrazów Józefa Chełmońskiego wymienić możemy wiele dzieł – w tym takie, które wiele osób dobrze zna, choć nie umie ich połączyć z nazwiskiem tego artysty. Do najbardziej znanych i cenionych jego prac należą:
- „Bociany”, datowane na 1900 rok, stanowiące typowe dla Chełmońskiego, precyzyjne i realistyczne ukazanie sylwetki dwóch mieszkańców wsi na tle polskiego krajobrazu.
- „Czwórka” z 1881 roku – wielkoformatowe płótno przedstawiające zaprzęg czterech koni, powożony przez podolskiego chłopa po błotnistym terenie.
- „Babie Lato”, czyli obraz namalowany w 1875 roku, ilustrujący postać kobiecą, leżącą na ziemi i trzymającą w wyciągniętej ręce nitki babiego lata.
- „Powrót z balu” (z 1879 roku) – malownicza scena powrotu z imprezy na wsi pędzącym w zimowy wieczór zaprzęgiem konnym.
Charakterystyczny dla Józefa Chełmońskiego realizm widać też na takich dziełach, jak „Próba czwórki” (1878), „Kuropatwy” (1891), „Epizod z powstania 1863” (1884-1886), „Pod Twoją Obronę” (1906).
Ciekawostki o Chełmońskim
Józef Chełmoński, choć był autorem licznych wierszy i wspomnień znajomych malarzach, nie przepadał za pisaniem listów. Te, które po nim zostały, świadczą o tym, że ta forma zdecydowanie nie należała do jego ulubionych. Sam zresztą przyznawał w listach: „Już to prawda, że pisać nie moja rzecz” czy “pisać mi przykro przychodzi, a wolę Was kochać w milczeniu”. Chełmoński znany był również z fotograficznej pamięci, która pozwalała mu oddać zaobserwowane wcześniej szczegóły, nawet takie, jak dynamika zwierząt w ruchu czy subtelne zjawiska atmosferyczne. Zanim zabrał się do pracy nad wielkoformatowymi płótnami, zawsze tworzył rysunki – choć mniej znane, równie imponujące co jego obrazy olejne.
Józef Chełmoński pozostawił po sobie imponujące dziedzictwo. Jego obrazy są cenione zarówno za mistrzostwo artystyczne, jak i za głębokie ukazanie polskiego krajobrazu i kultury. Stał się inspiracją dla wielu późniejszych artystów, którzy podziwiali jego umiejętność uchwycenia esencji polskiego życia wiejskiego i natury. Wiele przykładów fascynacji realizmem Chełmońskiego, znaleźć możesz również wśród obrazów w naszej internetowej galerii sztuki.