Czym wyróżnia się konstruktywizm w sztuce? Jakie są cechy charakterystycznego tego kierunku? W tym wpisie poznasz tajemnice nurtu, który do dzisiaj oddziałuje na rzesze malarzy, rzeźbiarzy, ale też fotografików czy architektów.
Co to jest konstruktywizm?
Konstruktywizm to określenie kierunku w sztuce (dokładnie w sztuce abstrakcyjnej), który został “wynaleziony” na początku XX wieku w Rosji, a następnie rozpowszechnił się w całej Europie po to, żeby w końcu dotrzeć do Stanów Zjednoczonych po I wojnie światowej. Twórcami tego nurtu byli Rosjanie, Aleksander Rodczenko oraz Kazimierz Malewicz, który sam wolał mówić o swojej sztuce jako o suprematyzmie. W tym samym czasie, zupełnie niezależnie od poszukiwań na Wschodzie, w Holandii rozwijała się grupa artystyczna De Stijl z Pieterem Cornelisem Mondrianem na czele. Tym twórcom przyświecały dokładnie te same idee, co konstruktywistom. W Polsce mieliśmy do czynienia z grupami artystycznymi Blok i Praesens, a najbardziej znanym przedstawicielem tego kierunku był Władysław Strzemiński. W Niemczech myśl przewodnią konstruktywizmu na swój sposób interpretowała kierowana przez Waltera Gropiusa uczelnia artystyczna Bauhaus.
Konstruktywizm – cechy, które warto poznać
Podstawowym wyróżnikiem konstruktywizmu w sztuce było celowe ograniczenie środków wyrazu artystycznego do najprostszych kształtów geometrycznych, czyli koła, trójkąta oraz linii prostej. Według piewców tego kierunku, ich wzajemne oddziaływanie tworzy niezwykłe napięcie i oddziałuje na widza zdecydowanie silniej niż w przypadku malarstwa przedstawiającego. Sama nazwa konstruktywizmu odnosi się właśnie do konstruowania, a więc budowania przestrzeni w obrazie za pomocą prostych kształtów. Kierunek ten wywodzi się od futuryzmu, a jego wpływy można było dojrzeć nie tylko w rzeźbie czy fotografii, ale też designie, modzie czy typografii. Konstruktywistom zależało na tym, żeby raz na zawsze odejść od skojarzeń ze światem przedmiotów oraz od osobistych przeżyć i nastrojów twórcy. Liczyć się miało przede wszystkim praktyczne zastosowanie dla popędu twórczego.
Konstruktywizm w malarstwie i nie tylko
Jak już wspominaliśmy, konstruktywizm był kierunkiem, który odcisnął piętno nie tylko na świecie malarstwa. Doprowadził też do istotnej rewolucji w architekturze, stając się podwaliną tak zwanego stylu międzynarodowego. Czym się on charakteryzował? Zakładał, podobnie jak malarze konstruktywiści, że funkcjonalność jest zdecydowanie ważniejsza od dekoracyjnej formy. Konstruktywizm w malarstwie wpłynął na wiele kierunków, które pojawiły się w sztuce w późniejszych latach, w tym na minimalizm, op-art czy sztukę kinetyczną. Do dziś wielu artystów, którym bliskie jest zagadnienie funkcjonalności czerpie pełnymi garściami z dorobku takich przedstawicieli konstruktywizmu, jak chociażby Kazimierz Malewicz.
Konstruktywizm zdecydowanie należy do jednego z najciekawszych kierunków w sztuce – chociaż obrazy na płótnie malowane w tym nurcie nie są może spektakularne pod względem kompozycji, oddziałują na wyobraźnię odbiorcy.